Buikdans en lichaamswerk, voor als je soepeler en vrijer wil voelen in je dans.

Lichaamswerk voor als je meer soepelheid wil in je dans.

Buikdans en lichaamswerk zouden eigenlijk altijd gecombineerd moeten worden. Lichaamswerk zorgt voor vrijheid en lichaamsbewustzijn. Buikdans is het genieten van je eigen beweging en dat laat je zien in je dans. De buikdansbewegingen zelf helpen vaak al om soepeler te worden, maar lichaamswerk geeft vaak een sprong voorwaarts in de bewegingskwaliteit.

Mijn naam is Hester de Vries en heb een praktijk voor lichaamsgerichte psychotherapie “Lijfwerk” in Drunen bij Den Bosch. Daarnaast ben ik ruim 10 jaar buikdansdocente geweest, zelfstandig en voor verschillende instellingen. Ik vertel je graag wat lichaamsgerichte therapie kan betekenen voor buikdanseressen. Eerst iets over relatie die ik heb met oriëntaalse dans. Daarna ga ik inhoudelijk in op de visie van deze therapiestroming en hoe jij als buikdanseres er de vruchten van kunt plukken.

Met zowel buikdans als lichaamswerk ben ik begonnen in mijn studententijd in Wageningen, zo’n 25 jaar geleden. Mijn eerste docente was Letty Vos. De muziek en de bewegingen vond ik heerlijk en voelden natuurlijk aan. De muziek had wel wat weg van Israëlische muziek, waarop ik al sinds mijn 5^e jaar danste.

Met lichaamswerk begon ik bij Bill Solomon, een Amerikaanse bodypsychotherapist. In 2008 begon ik met de opleiding tot lichaamsgericht therapeut en heb inmiddels een groeiende praktijk. Soms gebruik ik oriëntaalse muziek in mijn individuele sessies, omdat die mensen aanzet tot meer bekkengebruik. In mijn buikdanslessen gebruik ik aardingsoefeningen die uit de lichaamsgerichte therapie komen.

Met buikdans wordt je lichaamshouding zichtbaar

Het besef dat buikdansen meer is alleen de buitenkant stileren, kwam in stappen. In een workshop Egyptische buikdans wees de docente (Ada van de Wijgaard) op haar borstkas en zei: “je hebt hier wel energie zitten, maar het zit vast”. Lang heb ik niet geweten wat ik nou met deze opmerking aan moest. Een ding wist ik wel: ik had moeite met borstdrops en-cirkeltjes, kon eigenlijk alleen mijn borstkas heen en weer bewegen en niet zo erg op en neer.

Energieverdeling in je lichaam

Het komt erop neer dat sommige delen van het lichaam teveel gespannen zijn. Andere delen hebben juist weer te weinig energie en kunnen slapjes aanvoelen of overkomen. Het geeft mate aan waarin die energie vrij kan stromen door het lijf. Als je zelf aan buikdans doet, herken je het vast wel. Soms heb je als danseres een arm die telkens ‘afhaakt’ of zie je op dansfoto’s van jezelf consequent een knak in je pols of een holle rug. Het kan ook zijn dat overmatige energie in je mimiek te zien is: priemende of juist grote ogen.

Soms helpt training, maar niet altijd en dan blijven het valkuilen. Het kan zijn dat dit een emotionele achtergrond heeft die jou in die houding of bewegingsstijl houdt en die merkbaar in je manier van dansen. En dan biedt lichaamswerk je een ingang.

Lichaamswerk, emotioneel lichaamswerk of bio-energetica

Lichaamswerk is de meest dynamische vorm van het scala aan methoden waarvan gebruik wordt gemaakt bij lichaamsgerichte psychotherapie. Ander woord ervoor is ook wel emotioneel lichaamswerk of bio-energetica.

Ter vergelijk met yoga-oefeningen: Lijfwerkoefeningen zijn bewegingen in plaats van houdingen, je maakt er ook geluid bij, je geeft expressie aan verschillende emoties en soms werk je in tweetallen.

Emotioneel lichaamswerk bestaat uit oefeningen die erop gericht zijn op een hogere energie doorstroming in je lichaam, opgehoopte spierspanningen (blokkades) op te lossen (zie volgende alinea), meer gevoelsmatig contact te krijgen met je lichaam en te aarden. De relatie die je hebt met je lichaam verbetert.

Je relatie met je lichaam, de betekenis van je hart en je bekken

Met gevoelscontact wordt bedoeld dat je beseft dat je lichaam meer is dan functionerende onderdelen bij elkaar. Zo staat het hart voor verbinding naar anderen en liefde ook voor jezelf; het bekken staat voor veiligheid, sensualiteit en kracht. Dit staat tegenover een meer ‘technisch-functionele’ visie op je lichaam. Hiervan is sprake wanneer je je lichaam als botten, spieren en organen bij elkaar ziet en wanneer vooral je hoofd bepaalt wat je lichaam doet in de dans. Daarmee doe je jezelf als persoon tekort.

De drie pijlers van lichaamswerk

De drie pijlers van lichaamswerk zijn:

ademen,
bewegen,
geluid maken.

Kortom, lichaamswerk daagt uit om meer aanwezig te zijn.

Buikdans is uniek in het expressie geven aan gevoel

De oriëntaalse dans is een individuele dans die in principe op improvisatie gebaseerd is. De houvast die je als buikdanseres hebt, is dus niet in de allereerste plaats aan richtlijnen en voorgeschreven passen maar aan je eigen lijf en gevoel. Daarbij is de verbinding met het gevoel van de danseres essentieel: het muziekgevoel, stemming, eigenheid van de danseres. De oriëntaalse dans is bij uitstek de dans die de persoonlijkheid van de danseres zichtbaar maakt. En het is jammer als je door je vastzittende spieren jezelf niet kan uitdrukken zodat je echt bent!

Beweeglijkheid in je lijf

Toen ik ervaring kreeg met lichaamswerk kon ik de opmerking van Ada beter plaatsen in emotioneel en persoonlijk verband: Door een kwetsing van mijn hart spande ik de lichaamsspieren eromheen aan en bouwde ik als het ware een kooitje om mijn hart. Logisch dat alles daar vast kwam te zitten!

Lichaamswerk en het hart

In een lichaamswerk oefening liet ik mijn handen uitreiken naar een denkbeeldige andere persoon. Daardoor raakte ik in contact met het weggestopt verdriet en kreeg een flinke huilbui. Door het heftige snikken toe te laten en de tijd te geven, voelde ik meer ruimte in mijn borstkas, ik haalde makkelijker adem en kon veel soepeler bewegen. Het toestaan van het verdriet deed mij erg goed. Het geeft een mildere houding ten aanzien van jezelf.

Ik merkte dat zonder hard te trainen, mijn borstkas veel makkelijker kon bewegen. De bewegingen als borstdrops, -cirkels en-shimmies werden zachter en voelden ook veel meer als ‘van mij’.

Buikdans en lichaamswerk: oefeningen

Een lichaamsoefening die ook gunstig uitpakt in dit verband is ook wel het ‘chaotisch ademen’. Hierbij ga je snel ademhalen door je neus, zonder voorspelbaar patroon. Dit prikkelt je middenrif, waar doorgaans door velen van ons spanning wordt vastgehouden. Het gevolg is dat je romp en borstkas soepeler worden. Na deze oefeningen kun je subtieler met je borstkas bewegen.

Lichaam en ingehouden boosheid

Mensen die moeite hebben met het uiten van boosheid, maar zich wel bozig voelen, kunnen die emotie nog wel eens vasthouden tussen de schouders en de nek. Dat kan zichtbaar worden in een ‘weduwebult’: dit is een vet-ophoping rond de bovenste uitsteeksel van de ruggengraat. Deze verhindert de energetische stroom naar de armen toe. Als je gaat dansen zouden je armen dan stil kunnen vallen.

Boosheid uiten

Mogelijk heb je dan baat bij het uiten van boosheid met je armen. Dat kan met de oefening ‘werken met de ellebogen’:

je gaat vanuit ontspannen staande houding je gebogen ellebogen om de beurt krachtig achterwaarts bewegen op taillehoogte
maak hierbij handen van je vuisten
stel jezelf voor dat je ruimte om je heen maakt
het wordt nog effectiever als je daarbij ‘nee’ of ‘weg!’ roept.

Je zult zien dat je bovenlijf daarna meer verbonden voelt met je armen en dat er plaats komt voor zachtheid in plaats van de onderdrukte boosheid. Dit komt bijvoorbeeld ten goede aan het maken van slangenarmen en een natuurlijk armgebruik bij bijvoorbeeld een Baladi-dans.

Buikdansles starten en eindigen met lichaamswerk

Een serie lijfwerk oefeningen wordt vaak begonnen en afgesloten met de vertikale aardingsoefening: je staat op beide benen rechtop, je knieën iets van het slot en de rest van je lichaam houd je zo los mogelijk. Je gewicht geef je zoveel mogelijk over aan de grond. Dan ga je je knieën buigen en weer enigszins strekken, terwijl je respectievelijk uitademt en inademt. Spontaan opkomende trillingen in je benen laat je rustig hun gang gaan. Dit is een oefening die ik regelmatig aan het begin van de buikdansles doe en het geeft focus, rust en gronding. En dat vertaalt zich ondermeer terug in je balansgevoel in je dans.

Werk dus ook aan je innerlijke stroming!

Bovenbeschreven oefeningen zetten het lijf van binnenuit in beweging. Zeker als je een emotie kunt verbinden aan de oefeningen en je je meer kunt laten gaan. Als de doorstroming in je lichaam toeneemt, komt daarmee ook het aanvankelijk geblokkeerde gevoel weer terug. Hoewel we daar begrijpelijkerwijs in eerste instantie misschien voor terugschrikken, kan het je ook als danseres wel veel opleveren om het aan te gaan.