Hooggevoelig, welk van deze 2 typen herken jij in jezelf?

Ik krijg veel mensen binnen die last hebben van teveel prikkels, die een ‘system-overload’, onrust ervaren en soms zelfs hoofdpijn krijgen van het ‘in hun hoofd zitten’. Ze willen een ‘UIT-knop’  op hun hoofd. Ze snakken naar rust. Soms vinden ze die in de sauna, met een wandeling in de natuur of door zich te onttrekken aan een omgeving waar veel prikkels zijn. Vaak geeft dat wel ontspanning. Echter, prikkels horen bij het leven, ontlopen houd je niet vol! Deze mensen zijn hooggevoelig en soms overgevoelig voor prikkels.

Hooggevoelig

Hooggevoelig zijn wordt steeds vaker aangewezen als oorzaak voor deze klachten. Op internet valt er veel over te vinden en zo ook verschillende tests waardoor je kunt nagaan of jij HSP (high sensitive person) bent. In mijn ogen komt hooggevoeligheid, of eigenlijk de keerzijde ervan: last hebben van overgevoeligheid, inderdaad vaker voor dan vroeger. Het komt waarschijnlijk door de vele prikkels die wij als moderne mens te verwerken krijgen, dat het een probleem wordt en dan gaat het opvallen. Aan de andere kant verstoort onze maatschappij de normale manier waarop een mens zijn of haar innerlijke psychische stevigheid opbouwt. Dat laatste heb je nodig als weerbaarheid tegen een overdaad aan prikkels. Maar daar gaat het deze keer niet over. Ik wil je kennis laten maken met twee typen hooggevoeligheid.

2 typen: zintuig- versus sociaal hooggevoelig

De twee typen verschillen in het soort prikkels waar de gevoeligheid op is, het gedrag dat de persoon geneigd zijn te vertonen en de emoties die mee kunnen spelen. Uiteraard is dit verschil wat scherper neergezet dan het werkelijk is in de praktijk, maar het gaat hier even om duidelijkheid. Dan zal ik ingaan op waar de beide typen baat bij zouden hebben en wat lichaamswerk voor hun kan doen en op welke manier. Zelf herken ik me in beide en iets meer in de tweede dan in de eerste type. Ik ben benieuwd waar jij je met name in zou herkennen, de eerste of de tweede of herken je ze alletwee?

Zintuig hooggevoelig type

Als je van dit type bent, dan ben je extra gevoelig voor prikkels in het algemeen: geluiden, fel licht, plotselinge dingen van buitenaf. Ook bijvoorbeeld als mensen je plotseling aanspreken, dus komt van het hele omgeving. Je kunt zeggen dat dat een overgevoeligheid is van je “klassieke” zintuigen: oren, ogen etcetera.

Sociaal hooggevoelig type

Het tweede type gaat meer over de gevoeligheid voor stemmingen van anderen, noden en emoties uit de sociale omgeving. De gevoeligheid zit ‘m dan meer op je sociale ‘antennes’ die enorm naar buiten zijn uitgestrekt.

Zintuig hooggevoelig: de wereld is snel teveel

Herken je dit? Dan heb je best kans dat je je uit jezelf al vrij makkelijk terugtrekt uit het leven, lees: je lichaam. De prikkels komen immers binnen via de zintuigen van je fysieke lichaam. Die kun je een beetje minder hard laten binnenkomen door gevoelsmatig minder in contact te staan met je lijf. Zo vermijdt je de ervaring van teveel binnengekomen prikkels

Hoe voelt dit type zich en wat doet hij of zij?

Prikkels worden, meestal onbewust, als indringend en bedreigend ervaren. De emotie die erbij hoort is angst. Een hele basale, soort ongedefinieerde angst. Maar de angst is veelal onbewust, anders is het niet te doen. Vermijden is vaak de gewoonte. Bijvoorbeeld dat je weet dat de Carnavalsoptocht langs gaat komen, dat je dan de stad vermijdt. Of dat er veel luidruchtige mensen in huis zijn, dat je dan maakt dat je weg bent. Herken je dit, dan is deze gunstige eigenschap je waarschijnlijk wel bekend: een rijke fantasie, geestelijke scherpte en kunstzinnigheid. Wat er energetisch gebeurt is dat leven zich terugtrekt in het hoofd, weg uit het lijf. Je lichaam wordt minder sterk en de prikkels die je dan toch nog tegenkomt, komen als logisch gevolg des te harder bij je binnen. Waardoor je misschien nog maar meer gaat vermijden en zo is de vicieuze cirkel rond. Waardoor je in de loop van tijd steeds makkelijker overprikkeld raakt.

Sociaal hooggevoelig: antennes

Het tweede type is hooggevoelig voor emoties van anderen, stemmingen, de sociale antennes. Het zijn mensen die meteen weten hoe de vlag erbij hangt bij de ander, met één oogoplag kunnen ze zeggen hoe de ander zich voelt. Het kan ook juist zijn dat ze dingen oppikken waarvan ze niet precies weten waar het vandaan komt en dat kan dan rond blijven spoken in het hoofd: piekeren ligt op de loer. Het zijn ook vaak de mensen waarbij anderen makkelijk ‘binnenkomen’  bijvoorbeeld dat je, als je dit type herkent, verhalen te horen krijgt van compleet vreemden die de meest persoonlijke details met je willen delen.

Hoe voelt dit type zich en wat doet hij of zij?

De emoties waar dit type gevoelige mens zelf mee rondloopt kunnen verschillende zijn. Ben jij van dit type, dan sta je eigenlijk automatisch te open en laat je de prikkels toe. Dan kan je energie gaan weglekken en kun je een leegte gaan ervaren. Als oplossing kun je je afsluiten voor anderen of beter je grenzen bewaken. De kans is echter groot dat er dan snel een ongemakkelijk schuldgevoel ontstaat of het voelt als een verplichting om je te richten op de ander. Het nare schuldgevoel kan worden opgelost door je te richten op de ander dus dat is vaak de valkuil waar je niet uit komt. Of je reageert op het schuldgevoel door te rationaliseren dus in je hoofd te gaan zitten. Angst speelt ook hier een rol, maar dat is meer gedefinieerd, bijvoorbeeld angst voor afwijzing of angst voor paniek, om te falen.

Beide types hebben baat bij een stevigere verbinding met hun lichaam

Het eerste type: de weg naar meer verbinding met het lijf heeft voor de eerste iets meer hobbels dan voor het tweede type omdat er basale angst meespeelt. Veel sporten, bewegen, fysiek contact met veilige anderen (mensen of dieren) is helend. Daarnaast kan een gezonde wandeling in de buitenlucht ook wonderen doen om weer in je lijf te komen, want je ademhaling wordt geprikkeld wordt. En telkens weer de reality-check als je iets meer in je lijf zit dan je gewend bent: hoe is dat? Zo voelt het steeds meer vertrouwd en bevestig je je stevigheid. Het is aan te raden in kleine stappen je lichaamsbewustzijn op te bouwen. Nieuwsgierig hoe je zelf al die eerste stappen kunt zetten naar meer lichaamsbewustzijn en lekkerder in je vel zitten? Volg dan de gratis online videocursus Het Anti-Pieker-Pad.

Als je je herkent in het sociaal hooggevoelig type, heb je ook baat bij meer contact met het eigen lijf, meer worteling in het eigen lichaam. Met name bij meer lichaamsbewustzijn in achterkant van het lichaam. Dit staat voor de stevigheid, de “backbone” van jou als persoon. Ook begrenzing en onderscheid tussen jou en de ander is belangrijk. Zo kun je makkelijker het automatisme loslaten dat je, sociaal gezien, al te open staat voor anderen. Meer is hierover te lezen in het artikel “Symbiose en de psychologie van het lichaam”.

Samenvattend:

Prikkels worden als sterker beleefd als je zelf minder sterk voelt, dan knalt de buitenwereld gewoon harder bij je naar binnen. Je kunt hier last van hebben doordat je je overspoeld voelt, jezelf een beetje ‘kwijtraakt’, je uit je lichaam terugtrekt en in je hoofd gaat zitten, of juist door de zeggenschap over jezelf uit te besteden aan de ander. Sommigen, die dit mechanisme een beetje doorhebben,  zoeken een oplossing in een actieve tegenbeweging als afsluiten van de wereld met die vervelende prikkels of afsluiting van sociale gelegenheden. Maar zoals al aangegeven was het probleem ontstaan doordat de buitenwereld sterker is dan de binnenwereld van de persoon. De echte oplossing is daarom: jezelf sterker maken en dat gebeurt met name door meer lichaamsbewustzijn en respect voor het eigen lichaam en de signalen van je lichaam. Want je lichaam, dat ben jij zelf. Concreet kun je jezelf versterken door te bewegen, expressie te geven aan gevoelens, dieper te ademen en het gevoelscontact van je voeten met de grond te vergroten.

Ben jij hooggevoelig? Welk type denk je met name te hebben? Wat werkt wel voor jou en wat niet?  Deel je ervaringen met anderen door hieronder te reageren!