Kerst: het vieren van de belichaming

Een warm welkom helpt bij het landen in je lichaam.

Graag bekijk ik het geboorteverhaal van Jezus net even anders met mijn aardse blik als lichaamsgericht therapeut. Ik vraag me dus af: Zou Jezus met zijn kleine handjes naar de neus van de ezel hebben gegraaid? Zou hij de werkhandschoen van Josef in zijn mond hebben gestopt? En met zijn ogen die van Maria hebben gezocht? Dat zou je wel verwachten.

Het lichaam als ‘thuis” voor de ziel

Met kerst vieren we de incarnatie van de goddelijke ziel. De ziel die samengaat met het lichaam, een route die we allemaal langs zijn gegaan toen we zelf geboren werden. De belichaming van de ziel geeft aanwezigheid op de wereld. Zo kon Jezus later “mens onder de mensen” zijn. Zouden we dat niet allemaal willen, ons verbonden voelen met onze medemens? Soms laat echter ons eigen ‘belichaming’ te wensen over. We voelen ons niet helemaal thuis in ons eigen lijf. Dan is het moeilijker om prettig contact te maken met de mensen om ons heen.

Nog even geen grootse daden, tijd om klein te zijn

De geboorte van Jezus wordt nog net zo gevierd als zijn latere grootse daden. Laten we eens uitgaan van het typisch beeld van Kerst, van Jezus in de kribbe. Bij de geboorte is Jezus nog klein natuurlijk, en mag dat ook zijn. We kennen het beeld van Jezus die in de kribbe ligt, beschermd en aangeraakt door zijn ouders, warm gehouden door de adem van de ezel en de os, gedragen door de kribbe. Hoe veiliger je in je vroegste tijd ‘klein’ mag zijn, hoe beter de basis voor je zelfvertrouwen, dat je later meeneemt de wereld in.

Liefdevolle aanraking betekent veiligheid

Aangeraakt en vastgehouden te worden te worden is de allereerste behoefte als je net geboren bent. Hierdoor ontspant het in de cellen van de baby, een fysiologische reactie. Ontspanning betekent veiligheid in het lichaam. Dat is nou precies wat nodig is voor de ziel om aan te komen in het lichaam.

Ezel

Stel dat de ezel in de kerststal telkens de kribbe zou hebben omgestoten of de os zou telkens heel hard hebben staan loeien, dan zou de schrik in het jonge lijfje zijn gekomen. En in een geschrokken babylijfje kan de ziel niet landen. Gelukkig zijn daar Josef en Maria bij geweest om in te grijpen als dat nodig was geweest of baby Jezus weer te laten ontspannen door het vast te houden.

Ogen: ik zie je

Net als elke baby zal Jezus naar de ogen van Maria hebben gekeken. Wat voor blik zal zij gehad hebben? Als we de beelden in de Katholieke kerken mogen geloven, zit het met de blik in de ogen van Maria wel goed: liefdevolle ogen die uitstralen: “Ik zie je je, je bent welkom, je hoort bij mij.” De ogen van moeder Maria geven een prettige houvast voor de baby Jezus. Het lijfje reageert met ontspanning en het kind voelt zich welkom en raakt ‘thuis’ in zijn lichaam.

Gedeeltelijke belichaming

In de delen van het lichaam die als veilig ervaren worden, vertrouwd en bekend zijn, voelt je ziel zich thuis. Delen van je lichaam kunnen ook minder goed geïntegreerd zijn. Je zou in de termen van het kerstverhaal kunnen spreken van ‘gedeeltelijke incarnatie’. Sommige mensen voelen zich niet prettig bij hun buik, anderen kunnen weer moeilijk contact maken met hun hart of hebben een verdoofd gevoel in hun rug.

Slungelige arm

Ik heb zelf, als ik sta, altijd een beetje het gevoel dat mijn linkerarm er maar een beetje ‘bij’ hangt. Het voelt heel anders aan dan mijn rechterarm. Het voelt onaangenaam om mijn aandacht naar mijn linkerarm te brengen. Als ik loop dan beweegt mijn linkerarm wat slungelig voor mijn lichaam van links naar rechts, terwijl mijn rechterarm van voor naar achter beweegt. Die ‘doet manier normaal mee’ aan mijn wandelbeweging. Dat zou je ook een gedeeltelijke incarnatie kunnen noemen. In een sessie die ik ontving van mijn supervisor, bleek dat mijn linkerkant te maken had met onveiligheid. Door daarmee te werken is dat opgelost geraakt. Mijn linkerarm raakte meer ‘bewoond’ door mijn ziel en doet weer meer mee bij het wandelen :-).

Jezus’ bezieling van het lichaam

Hoe zou dat bij Jezus zijn geweest? Jezus was bezield, dat mogen we zo aannemen. Als het goed is dan was hij dus ook belichaamd. Hoe zou hij in zijn vel hebben gezeten? Ach, ik zou hem er graag naar hebben gevraagd.

Help jezelf je lichaam in

Hier is een oefening die je kan helpen om vergeten delen van jezelf weer te laten weten waar ‘thuis’ is. Als je de neiging hebt je lichaam te vergeten, dan roep je als het ware je lichaam weer bij je.

Ga staan en voel je voeten op de grond staan. Rek je een keer uit en haal een paar keer bewust en iets dieper adem.
Beklop je linkerhand met de vingers van je rechterhand, zodanig dat je je linkerhand voelt. Kies zelf hoe zacht of hoe hard je klopt. Kies een tempo dat redelijk langzaam is. Vanuit een houding van aandacht naar jezelf.
Zeg bevestigend tegen jezelf: Dit is mijn linkerhand en dat kan ik voelen. Dit is mijn lichaam en dat ben ik.
En zo kun je ook je been bekloppen, je buik, hoofd, rug, eigenlijk alle delen van je lichaam.
Dan stop je en voel je hoe je lichaam aanvoelt, na dit kloppen en bevestigen. Verschillende reacties kunnen er zijn…Het kan zijn dat het niet veel verschil maakt, dat er meer levendigheid is, dat je focus verandert is, dat je andere emoties hebt gekregen of dat je de ruimte waarin je bent iets anders ervaart.