Leg je schuld altijd bij jezelf? Wijs ook eens naar de ander! Lees het verhaal van Nora.

Snel de schuld helemaal bij jezelf leggen is een bekende valkuil waar veel mensen mee worstelen. Nora kwam op gesprek bij mij in de praktijk omdat ze met juist dit probleem zat. Ik vertel in dit artikel over hoe ze daar verandering in heeft kunnen brengen en de fasen met betrekking tot de schuldvraag waar ze doorheen gaat.

Nora was altijd bezig met het gedrag van anderen te vergoelijken.

“Zij zullen het wel goed bedoelen, ik heb vast iets gedaan waardoor zij zo reageren.” Ze was de eerste die redenen kon bedenken om haar belang in te leveren, de fout bij zichzelf te zoeken. Nora is nu danslerares en ze heeft te maken met wanbetalers. En ook hier gaat het zo:   “Waarschijnlijk was ik niet duidelijk vanaf het begin.” en … “Het is inderdaad wel erg vervelend als zij weg zijn voor vakantie dat ze dan mij door moeten blijven betalen.” Ze bagatelliseert het effect van het niet betalen. “Ach ja, geld is ook niet alles.” “Gelukkig ben ik met mijn partner samen en zijn we niet afhankelijk van alleen mijn inkomen.”

Maar lekker zit het natuurlijk niet.

Nora loopt met spanning rond en stelt het moment dat ze de facturen uitreikt maar liever uit. Daar zit een voordeeltje voor de korte termijn voor haar aan vast, ze hoeft geen stelling te nemen en zo vermijdt ze een confrontatie. En dit voorbeeld stond niet op zichzelf…op meerdere vlakken in haar leven kwam ze gewoon niet tot haar recht doordat ze de schuld zo makkelijk bij zichzelf legde. We gingen samen na of dat ook anders kon.

De schuld lag altijd bij haar

Nora lichtte eerst toe waarom het zo moeilijk was om ‘gewoon’ op haar strepen te gaan staan. Ze vertelde dat het van huis uit nooit toegestaan was dat om voor zichzelf op te komen. Als er al iets aan de hand was in haar omgeving dan was ze geleerd dat het aan haar lag. Als kind werd ze door haar jongere zusje telkens geplaagd en als ze dan boos werd, ontstond er uiteraard ruzie. Haar moeder keek Nora daar altijd op aan: “Tja, had je maar niet moeten reageren”. Als kind zien je jouw ouders als alwetend, onfeilbaar dus als er narigheid is, dan moet het wel aan jou liggen. Je boosheid slik je dan gewoon in. Lees meer over hoe patronen ontstaan:  Het vastzetten van emoties leidt tot starheid in je lichaam. Hoe (gedrags)patronen ontstaan.

De fout bij een ander durven leggen

Wat is de tegenovergestelde beweging van altijd de schuld bij jezelf zoeken? Juist, de schuld bij de ander neerleggen! Nora was bereid om daar in een rollenspel eens mee te experimenteren in het voorbeeld van de wanbetalers.

In mijn sessieruimte heb ik een paar schuimrubberrollen staan die kunnen dienen als stand-in voor personen. Nora stelde de deelnemers op waar ze het probleem het laatst mee heeft gehad. En nu gingen we samen redenen bedenken waarom het aan de ander zou kunnen liggen. Bijvoorbeeld: “De regels staan op mijn website.” Of: “in mijn mail heb ik al gezegd hoe duur de cursus was.” Of “je hebt je verbonden aan de cursus dus het is logisch dat je betaalt. Dat snap je toch wel?”

Nora werd creatief!

Na eerst tranen kreeg Nora de smaak te pakken. Het was een beweging die ze niet kende, zo gewend was ze de schuld bij zichzelf te leggen. In een keer ging er een luikje open en kon ze de juiste woorden telkens vinden.

“Mag dat dan?” vroeg ze af en toe? Ja, dat mag!! Wie anders dan jij kan er voor jou opkomen? Ze werd er blij van en het ruimde op. Haar hoofd werd helderder. Ze voelde zich daarna krachtig en kalm.

De schuld bij een ander leggen is dus niet zozeer een doel waar je naar streeft maar het kan wel een nuttige tussenfase zijn waar je doorheen gaat. Het geeft je je kracht weer terug!

Gedeelde schuld

Op het moment dat Nora haar kracht weer genoeg had ‘teruggepakt’ en boosheid de ruimte had gegeven, kreeg ze als vanzelf meer afstand. Ze kon de situatie meer nuanceren. Ze zag dat ze zelf een paar steken had laten vallen in de communicatie naar haar klanten èn dat sommige klanten er wel snel gebruik van maakten dat ze niet werden aangesproken. Dus beide kanten hadden steken laten vallen. Ze kon dat vanuit rust nu zien. Het uiten van ingehouden emoties frist op en maakt dat je weer helder kan denken.  Nora zat in nu in de fase van de gedeelde schuld. Nora vond dit een open houding. Ze snapte ook de functie van haar boosheid: om dingen aan te kaarten die je dwarszitten!

Thuis had ze er ook wat aan. Telkens als ze in haar valkuil zat (van weer zelf de schuld opnemen) zei ze: oh, ja, het hoeft niet allemaal aan mij te liggen!” En daar is ze nu lekker mee aan het oefenen. Ze heeft inmiddels duidelijk regels gesteld ten aanzien van betalingen voor haar cursussen en ze wijst mensen erop voordat ze aan haar cursus beginnen. Ze spreekt nu mensen erop aan als ze te lang wachten met betalen. Ondanks dat ze het nog steeds wel eng vindt.

Schuldvraag

Op den duur zal de schuldvraag ook verdwijnen. Het is niet meer nodig een schuldige aan te wijzen. Het is gewoon zo gegaan en je hebt er vrede mee. Dit geeft vrijheid en het is makkelijker en natuurlijker voor jezelf op te komen. Het gaat meer vanzelf. Ik weet niet of Nora dit al merkt maar dat zou ik haar wel gunnen. Ze hoeft het dan niet meer te bedenken, maar staat er als vanzelf anders in. Ik zal het de volgende keer wel horen van haar.

Als de kwestie diep gaat en/ of stamt van lang geleden.

Dan doorloop je eigenlijk dezelfde fasen. Eerst de schuld bij jezelf zoeken, dan bij de ander enzovoorts…Het kan zijn dat je in één fase zit dan weer terug naar zelfbeschuldiging. Of van “volgens mij heb ik ’t helemaal losgelaten” naar midden in de schulddynamiek zitten. Sta daar maar niet van te kijken, zo werkt dat nou eenmaal. Het is een ontwikkeling, ontvouwing en geen lineair proces.

Volwassenheid is dat je niemand meer de schuld kan geven, ook jezelf niet.

Herken jij je in het verhaal van Nora? geef je reactie!

Lees ook:

Je eigen pad volgen, weg met de twijfel en de spagaat.